Categorieën
blog

PAASBEST

Dit jaar staat de paashaas weer vrolijk te trappelen op de 1989e sterfdag van Jesjoea Ben Josef, oftewel Jezus.

Jesjoeia was een beroemde gebedsgenezer, rondom wiens bestaan vele wonderbaarlijke verhalen bestaan. Zo zag hij al vier jaar voor zijn officiële geboortedag het levenslicht. Zijn moeder was toen nog maagd en het heeft het er alle schijn van dat hij op verschillende data is overleden. Pasen valt immers steeds op een andere datum.

Ook zijn overlijden was bijzonder. Judas Iskariot, een van zijn trouwe vertegenwoordigers  klaagde hem wegens godslaster aan bij een kerkelijke rechtbank die de Tora en de Halacha bewaakt, de sharia van fundamenteel gelovige joden. Dertig 30 dollar, in de oudheid zilverlingen genoemd, waren voldoende om Judas plat te krijgen. Een schijntje voor het toenmalige bankwezen, de tollenaars die van Jesjoea af wilden. Zo ontstond 1989 jaar geleden het Christelijke Pasen.

In onze dreven gaat dit tegenwoordig gepaard met opgeleukte chocolade haasjes, in zilverpapier verpakte chocolade eitjes en namaak kuikentjes. Niet per se de meest voor de hand liggende wijze om het heengaan van de Christelijke redder van de mensheid te eren

Jesjoea onderging het lijdzaam en liet zich als een lammetje slachten. Dat is dan ook de rede dat de oprechte paap graag een lammetje verorbert  bij het paasgebeuren. Begrijpelijk, want na carnaval moet er in Rooms Katholieke kringen 40 dagen worden gevast tot aan Pasen. Een ei hoort er ook niet bij tijdens het vasten. Zeker niet vanaf Witte Donderdag, de donderdag voor Pasen. Want dan krijgen alle Roomse kerkklokken na het Gloria van de Heilige Mis vleugeltjes waarmee ze zich in drie dagen heen en weer naar Rome spoeden. Bij terugkomst regent het dan op Pasen eitjes. Op Goede Vrijdag en Stille Zaterdag kan je bovendien rustig uitslapen, want dan zijn de Roomse kerkklokken op tournee.

De kerkklokken van de gereformeerde gelovige zijn minder bedreven in de luchtvaart en derhalve  neemt de paashaas  in die kringen de honneurs waar en zorgt voor de aanvoer en het verstoppen der paaseitjes.

Er zijn nog meer variaties op dit thema.

Easter Bilby main page - The Australian Bilby Appreciation ...

Zo worden de paaseieren in Zwitserland door de koekoek bezorgd en neemt de Easter Bilby in Australië  de honneurs waar. Een bilby is een nog net niet uitgestorven grote langoorbuideldas, een nachtbrakertje dat gaarne een wormpje mag oppeuzelen. Hij meet 30 centimeter zonder staart en lijkt dankzij twee kolossale konijnenoortjes met een beetje fantasie op een haas. In de paastijd tref je hem uitgevoerd in chocolade en gewapend met een mandje met paaseitjes ruimschoots aan in Australische paasetalages.

De bilby dankt deze bijzondere positie bij het Australische paasgebeuren aan de  Anti-Rabbit research foundation, een stichting die een gruwelijke hekel heeft aan de overdaad aan konijnen, die over het Australische continent huppelen. Hazen lijken een beetje op konijnen, en in 1991 werd de paashaas dan ook voor alle zekerheid uit Australische bonbonnières verdreven.

Konijnen en hazen zijn al eeuwenlang een  symbool voor vruchtbaarheid. Deze knagertjes mogen graag paren en zijn soms zelfs dubbel in blijde verwachting. Ze zijn dan ook in de kunst en in heidense rituelen graag geziene gasten om vruchtbaarheid te symboliseren. Het idee om Lampe ook met eieren, ook al zo’n vruchtbaarheidssymbool,  te laten leuren ontstond in Duitsland. De paashaas als eierboer wordt voor het eerst in 1682 vermeld in De ovis paschalibus, latijn voor Paaseieren van een zekere Georg Franck Von Frankenau. Sindsdien speelt ook het ei in de Benelux een belangrijke rol bij het paasgebeuren.

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is 30167603_359879647858590_5737820208709985581_o.jpg

Neem bijvoorbeeld Kruishoutem, het dorpje met de grootste kippendichtheid van Oost Vlaanderen. Daar wordt het paasfeest gevierd met de zogeheten Gulden Eifeesten. Er komt een Eierboer en een Eikoningin aan te pas en er worden honderden eitjes via parachutes uit een neerdalende klok gedropt. Met als hoogtepunt natuurlijk de landing van het gouden ei.

Ook elders op de globe motiveert het nieuwe voorjaar tot rituelen met eieren. In Ierland zijn er wedstrijden wie zijn ei het verst van een heuvel naar beneden kan laten rollen.  En in Amerika verstopt de President tijdens Pasen al meer dan een eeuw eieren in de tuin van het Witte Huis en zijn er wedstrijden welk kind zijn eigen beschilderde ei het snelst met een lepel over de finish krijgt. De President en de First Lady delen gesigneerde houten eieren uit als prijs.

In India, Nederland, Roemenië, Bulgarije, Griekenland en Afghanistan komen bij Pasen ook volwassenen aan hun trekken bij spannende eiergevechten. De spelers proberen met hun hardgekookte ei het ei van een tegenstander kapot te stoten, terwijl dat van hen zelf heel moet blijven.

Pasen in Holland - Holland.com

In Slovakije en Tsjechië heeft de bevolking geen eieren nodig om met plezier de komst van het vruchtbare voorjaar in te luiden. De Pool gaat met Pasen op vrouwenjacht. De meisjes worden bevochtigd met een emmer koud water en krijgen ritselende klapjes met roedes van wilgentakken. Als vruchtbaarheidsritueel beduidend prikkelender dan het rapen van chocolade eitjes.

De Australiër maakt er tijdens de paasdagen helemaal een braderie van. Zo wordt in New South Wales het Ulladulla Blessing of the Fleet Festival gehouden. Met Pasen werd de Siciliaanse vissersvloot die in Australië was beland, gezegend om te zorgen dat de vissers weer veilig thuis kwamen. Tegenwoordig wordt dit nog steeds in Australië gevierd zij het zonder vissersvloot. De feestelijkheden spitsen zich nu op Eerste Paasdag toe op  wedstrijden spaghetti-eten, het beklimmen van een glibberige paal en het  vangen van een goed ingevet varken.  

Voor de liefhebber van een meer traditionele paasbeleving is Zuid Amerika een aanrader. Daar worden duivelspoppen die de verraderlijke Judas voorstellen, gelyncht en verbrand. De pyromaan kan ook terecht in Noordwest Europa. Daar worden al sinds de crematie van Julius Caesar paganistische paasvuren ontstoken. In het Gelderse Huissen is de oecumene inmiddels in volle gang. Daar worden niet alleen paasvuren aangestoken, maar wordt Judas daarop meteen als duivelspop verbrand.

Vurig gebeuren | Paasvuur Huissen

Het wereldrecord van het grootste met de hand gebouwde paasvuur staat op naam van de Holtense buurtschap Espelo. Deze zogenaamde boake was een staaltje van handwerk en haalde de 27 meter. In 2012 heeft Espelo met gebruik van een vorkheftruck nieuwe Olympische hoogtes bereikt. De brandstapel was toen 45,98 meter hoog. Een jaloersmakende prestatie waar de Scheveningse schollekoppen met hun vreugdevuur op oudejaarsavond nog een puntje aan kunnen zuigen. De inmiddels tot Nationaal Immaterieel Cultureel Erfgoed van Nederland opgewaardeerde Scheveningse brandstapel kwam dit jaar niet verder dan een magere 33 meter. Maar ja, het was natuurlijk nog geen Pasen.