Mirakel van Mokum

De eregast bij al het feestgedruis rond het 750-jarig bestaan van Mokum is ongetwijfeld Ranjith Jayasena.  

Ranjith wordt recent in De Volkskrant genoemd bij het verjaardagsfeest van Mokum, dat een jaar duurt. Bovenstaand portret is evenwel niet de stadsarcheoloog Ranjith, maar iemand die wellicht Pier heette, de oudste niet meer levende Amsterdammer sinds het jaar 1275.  

 Pier kwam 750 jaar geleden aan zijn einde en werd recent uit de mottenballen gehaald om zijn 150e jubileum mee te vieren. 

Dat had wel enige voeten in de aarde, want Pier, die in 1963 in een oude eik, drie meter onder de grond bij De Oude Kerk werd aangetroffen, is daarna helaas zijn hoofd kwijtgeraakt  

Jayasena in de Volkskrant: De schedel is in de jaren zestig opgestuurd naar een instituut voor onderzoek, en daarna verdwenen ewe hadden het geluk dat er nog ander botmateriaal was. Dat bood mogelijkheden voor nieuw onderzoek. DNA-onderzoek naar de botten leverde niks op, aldus De Volkskrant, maar er was nog wel een foto van de schedel van Pier. En dat was voor een forensische antropoloog voldoende om een vriendelijk ogende krullenbol met een brede kaak en neus te construeren. Zo ook om en passant vast te stellen dat Pier op zijn twintigste nodig naar de tandarts moest en liever vlees at dan vis.  

Met Pier neemt ook Sint-Nicolaas dapper deel aan de feestelijkheden van de jarige hoofdstad. Pier werd immers aangetroffen bij de oude Sint-Nicolaaskerk van Amsterdam, De Oude Kerk. Pier heeft die volgens de forensische antropoloog nog zien bouwen.  

De kerk ging in de 14e eeuw meteen een jumelage aan met de bisschop van Myra. En heette daarom Sint-Nicolaaskerk. Een naam die ze tweehonderd jaar later moest afstaan aan de toen nieuwe Sint Nicolaas Basiliek elders in Amsterdam, om zelf verder door het leven te gaan als De Oude Kerk, het oudste gebouw van Amsterdam, veranderde in 2016 in een cultureel centrum. Amsterdam staat immers al bol van goddelijke gebedsplaatsen. 

En alsof de duivel er mee speelt: De afgelopen week verraste Paus Franciscus het jarige Mokum en Sint-Nicolaas met een prachtig cadeau, een kathedraal, als bekroning van de eeuwenlange katholieke aanwezigheid in de Nederlandse hoofdstad, waarvan de oorsprong, stadsrechten en bloei nauw met de kerk zijn verbonden. Een nieuwe kathedraal naast de Sint Nicolaas Basiliek en De Oude Kerk? Ja, dat hadden ze nog niet.  

En nu trouwens ook niet. Want het verjaardagsgeschenk houdt slechts in dat de Sint Nicolaas Basiliek is gepromoveerd tot sub-kathedraal. Het bisdom Haarlem/Amsterdam heeft genoeg aan één kathedraal en dat is de Sint Bavo in Haarlem.   

De Amsterdamse Sint-Nicolaas Basiliek mag zich nu de co-Kathedraal Sint-Nicolaas noemen. zeg maar als dependance van de heilige Bavo- Kathedraal in Haarlem. Het is een wonder dat gelovig Amsterdam er blij mee was.  De Oude Kerk weet wel beter. In 1345 beleefde ze nog een echt wonder, dat de geschiedenisboeken is ingegaan als het mirakel van Amsterdam.   

Een stervende man braakte in 1345 in de Kalverstraat de hostie van het laatste sacrament uit. Het Roomse overlijdensritueel schrijft voor dat zo’n hostie in een open haard moet worden verbrand. De hostie in kwestie vatte evenwel geen vlam.  

Hij werd de volgende ochtend onbeschadigd meegenomen naar de Oude Kerk, om vervolgens tot drie keer toe op onverklaarbare wijze weer heelhuids op de Kalverstraat te belanden. Dit leidde tot bedevaart en de Kapel Ter Heilige Stede in de Kalverstraat waar de hostie op zijn Rooms kon worden aanbeden. Het mirakel van Mokum wordt nog steeds op de eerste zondagnacht na 15 maart gevierd met een stille ommegang door Amsterdam zoals hierboven in 2023.  

De Kapel ter Heilige Stede veranderde 50 jaar geleden in een zalencentrum met toeristische attracties. Geknipt voor Amsterdam 750, een festijn waarbij Amsterdam een jaar lang bruist voor alle bewoners. Ook voor de nakomelingen van Pier, wiens echte naam overigens helaas is verdwenen in de mist der tijden, net als zijn schedel.