Het Mirakel van Mokum

Zie hier de schedel van Pier, de oudste inwoner van Amterdam die sinds 1275 bivakkeerde in De Oude kerk van Mokum. Pier was eregast bij al het feestgedruis rond het 750-jarig bestaan van Mokum Hij werd door stadsarchelooog Ranjith Jayasena. uit de mottenballen gehaald om 750 jaar na zijn heengaan mee te deinen bij de feestvreugde van good old Amsterdam.

Dat had wel enige voeten in de aarde, want Pier, die in 1963 in een oude eik, drie meter onder de grond bij De Oude Kerk werd aangetroffen, is daarna helaas zijn hoofd kwijtgeraakt. Zijn schedel werd in de jaren zestig opgestuurd naar een instituut voor onderzoek, waarna niets meer van hem werd vernomen. Amsterdam had het geluk dat er nog wel wat andere oude botjes aanwezig waren. Dat bood mogelijkheden voor nieuw onderzoek.

DNA-onderzoek naar de botten leverde niks op, aldus De Volkskrant, maar er was nog wel de foto van de schedel van Pier, hierboven te zien. En dat was voor een forensische antropoloog voldoende om een vriendelijk ogende krullenbol met een brede kaak en neus te construeren. Zo ook om en passant vast te stellen dat Pier op zijn twintigste nodig naar de tandarts moest en liever vlees at dan vis.

Met Pier nam ook Sint-Nicolaas dapper deel aan de feestelijkheden van de jarige hoofdstad. Pier werd immers aangetroffen bij de oude Sint-Nicolaaskerk van Amsterdam die nu de Oude Kerk heet. Pier heeft die volgens de forensische antropoloog nog zien bouwen.

De oude Sint-Nicolaaskerk ging in de 14e eeuw een jumelage aan met de bisschop van Myra en kwam zodoende aan haar naam. Een naam die ze tweehonderd jaar later moest afstaan aan de toen nieuwe Sint Nicolaas Basiliek elders in Amsterdam, om zelf verder door het leven te gaan als de Oude Kerk, het oudste gebouw van Amsterdam. En dit zeer oude godshuis werd in 2016 omgetoverd tot een cultureel centrum. Amsterdam staat immers al bol van goddelijke gebedsplaatsen.

En alsof de duivel er mee speelt: In het feestjaar 2025 verraste Paus Franciscus het jarige Mokum en Sint-Nicolaas met een prachtig cadeau, een kathedraal, als bekroning van de eeuwenlange katholieke aanwezigheid in de Nederlandse hoofdstad. Volgens Papa zijn de oorsprong van Amsterdam, de stadsrechten en de bloei van Mokum, van origine nogal Joods, nauw met de Roomse kerk verbonden.

Een nieuwe kathedraal naast de Sint Nicolaas Basiliek en De Oude Kerk? Ja, dat hadden ze nog niet.

En nu trouwens ook niet. Want het verjaardagsgeschenk hield slechts in dat de Sint Nicolaas Basiliek is gepromoveerd tot sub-kathedraal. Het bisdom Haarlem/Amsterdam heeft genoeg aan één kathedraal en dat was en is de Sint Bavo te Haarlem.  De Amsterdamse Sint-Nicolaas Basiliek mag zich nu de co-Kathedraal Sint-Nicolaas noemen, als dependance van de heilige Bavo- Kathedraal in Haarlem. Het is een wonder dat gelovig Amsterdam er blij mee was.

De Oude Kerk weet wel beter. In 1345 beleefde ze wel een echt wonder, dat de geschiedenisboeken is ingegaan als het mirakel van Amsterdam. Een stervende man braakte in 1345 in de Kalverstraat de hostie van het laatste sacrament uit. Het Roomse overlijdensritueel schrijft voor dat zo’n hostie in een open haard moet worden verbrand. De hostie in kwestie vatte evenwel geen vlam.

Hij ouweltje werd de volgende ochtend onbeschadigd meegenomen naar de Oude Kerk, om vervolgens tot drie keer toe op onverklaarbare wijze weer heelhuids naar de Kalverstraat terug te keren.

Dit leidde tot bedevaart en de Kapel Ter Heilige Stede in de Kalverstraat waar de hostie op zijn Rooms kon worden aanbeden. Het mirakel van Mokum wordt nog steeds op de eerste zondagnacht na 15 maart gevierd met een rondje rond de kerk.

De Kapel ter Heilige Stede veranderde 50 jaar geleden in een zalencentrum met toeristische attracties. Geknipt voor Amsterdam 750, een festijn waarbij Amsterdam een jaar lang bruist voor alle bewoners. Ook voor de nakomelingen van Pier, wiens echte naam overigens helaas is verdwenen in de mist der tijden, net als zijn schedel.